Οι τσοπάνηδες του νησιού, την περίοδο που τα κοπάδια έδιναν άφθονο γάλα, ετοίμαζαν τα πρώτα τους τυριά και έφτιαχναν ρυζόγαλο, μια λιχουδιά που δεν έλειπε από τα σπίτια. Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, που δεν κατανάλωναν κρέας, απολάμβαναν τυρί και για γλυκό ρυζόγαλο, ώστε να διατηρήσουν τις δυνάμεις τους μέχρι το Πάσχα.
Τα “Ξόμπλια” του Ρυζόγαλου
Στη Σκόπελο, το ρυζόγαλο δεν ήταν απλώς ένα γλύκισμα αλλά μια μορφή τέχνης. Οι νοικοκυρές διακοσμούσαν την επιφάνειά του με κανέλα, δημιουργώντας τα περίφημα «ξόμπλια»: σχέδια από γλάστρες με λουλούδια, γεωμετρικά μοτίβα και άλλες καλλιτεχνικές παραστάσεις. Κάθε σχέδιο έπρεπε να είναι «πτίδιο» – δηλαδή όμορφο και προσεγμένο, ειδικά όταν το ρυζόγαλο προοριζόταν για το γιορτινό τραπέζι της Τυρινής.
Το Πεσκέσι της Νύφης
Η τέχνη του ρυζόγαλου δεν σταματούσε στην παρασκευή του. Σύμφωνα με το έθιμο, η νύφη έφτιαχνε ρυζόγαλο και το πρόσφερε πεσκέσι στην πεθερά της την Τυρινή. Το τοποθετούσε σε μεγάλες πιατέλες και το σκέπαζε με τον περίτεχνα κεντημένο «μαχραμά», μια πολυκέντητη μεταξωτή πετσέτα, δείγμα φροντίδας και σεβασμού.
Το Γιορτινό Τραπέζι της Τυρινής
Το τραπέζι της Τυρινής στη Σκόπελο ήταν πλούσιο και βασισμένο στην τοπική κτηνοτροφία. Κυρίαρχα πιάτα ήταν τα μακαρόνια με ντόπια μυζήθρα, οι τυρόπιτες, τα τλυχτάρια (παραδοσιακά γλυκά), η γλυκιά κολοκυθόπιτα και φυσικά το ρυζόγαλο. Η κτηνοτροφία έπαιζε κεντρικό ρόλο στη ζωή των κατοίκων, με ζώα όπως η Αίγα Σκοπέλου και το πρόβατο της Γλώσσας να προσφέρουν το πολύτιμο γάλα τους.
Το Ρυζόγαλο και οι Μασκαρεμένοι
Κατά την περίοδο της Αποκριάς, το ρυζόγαλο γινόταν σύμβολο φιλοξενίας. Οι νοικοκυρές το προσέφεραν στις μ’τσούνες» – τους μασκαρεμένους που γύριζαν τις γειτονιές, τραγουδώντας και χορεύοντας αποκριάτικα τραγούδια γεμάτα σάτιρα και κρυφές ιστορίες αγάπης. Το ίδιο συνέβαινε και στο έθιμο της τράτας, όπου το μπουλούκι των μασκαράδων που ακολουθούσε τους “τραταραίους” τραγουδούσε, έπινε και κεραζόταν ρυζόγαλο από τις νοικοκυρές, αλλά και στην κορύφωση της Αποκριές στη Σκόπελο, με το περίφημο δρώμενο «Καλές και Μπράμδες».
Το αποκριάτικο ρυζόγαλο της Σκοπέλου δεν είναι απλώς ένα γλυκό. Είναι μια ζωντανή παράδοση, ένα γευστικό αποτύπωμα της ιστορίας του νησιού και μια πράξη αγάπης που ενώνει τις γενιές.
