Από το χιλιοτραγουδισμένο και εξαιρετικά αλληγορικό ποίημα του Κώστα Βάρναλη «Η μπαλάντα του Κυρ Μέντιου», όπου δεσπόζει η μορφή του αιώνιου θύματος, του συμβόλου της καρτερικότητας και της παθητικής αντοχής — «Άιντε θύμα, άιντε ψώνιο, άντε σύμβολο αιώνιο» — μέχρι τον λυρικό στίχο του Ζαχαρία Παπαντωνίου, όπου ένας ταπεινός γάιδαρος «στο λιβάδι ξεχασμένος» βόσκει ειρηνικά, χωρίς να ζητάει τίποτα, ο γάιδαρος παραμένει ένα φορτισμένο πολιτισμικό σύμβολο. Από την άλλη, στο παιδικό τραγουδάκι που μας κάνει να χαμογελάμε — «ήταν ένας γάιδαρος με μεγάλ’ αυτιά, το παχνί δεν τ’ άρεσε, ήθελ’ αρχοντιά» — η μορφή του παίρνει μια σχεδόν ειρωνική διάσταση, συνδυάζοντας την αφέλεια με την αδικημένη περηφάνια.

Το συμπαθές, αλλά συχνά παρεξηγημένο αυτό τετράποδο, ο γάιδαρος, φαίνεται πια να είναι είδος προς εξαφάνιση. Άλλοτε αναπόσπαστο στοιχείο της ελληνικής υπαίθρου, ακούραστος βοηθός και ταυτόχρονα σιωπηλός σύντροφος του αγρότη, σήμερα έχει παραμεριστεί από τη μηχανοποίηση και τον εκσυγχρονισμό.

Πάντως, στο φωτογραφικό στιγμιότυπο, έχει τον πρώτο ρόλο: με τα μεγάλα του μάτια και το ήρεμο βλέμμα του, ποζάρει σχεδόν περήφανα. Τα κορίτσια τον απαθανάτισαν με τα smartphones τους, γοητευμένα ίσως από την απλότητα, την αυθεντικότητα και τη γλυκιά αθωότητα που αποπνέει. Ο γάιδαρος, έστω και για λίγο, απέκτησε ξανά το δικό του μερίδιο στη δημοσιότητα – αυτή τη φορά όχι σαν σύμβολο υπομονής ή χλευασμού, αλλά σαν ζωντανή ανάμνηση μιας άλλης εποχής, που ξεπηδά μέσα από την οθόνη του κινητού.